Przewożenie dziecka w samochodzie – przepisy dotyczące stosowania fotelików

Przepisy dotyczące stosowania fotelików samochodowych istnieją w Polsce od 1999 roku. Wielu rodziców zadaje pytanie – do kiedy dziecko w foteliku? Jeszcze niedawno obowiązek przewożenia w foteliku dotyczył dzieci do 12 roku życia. Aktualnie głównym kryterium nie jest wiek, tylko wzrost. W foteliku samochodowym muszą być przewożone dzieci do momentu osiągnięcia 150 cm wzrostu. Są jednak wyjątki od tej zasady. Zgodnie z obowiązującymi przepisami można zaprzestać użytkowania fotelika, gdy dziecko przekroczy 135 cm wzrostu i jednocześnie nie mieści się w żadnym z dostępnych na rynku modeli. W takiej sytuacji maluch może być przewożony na tylnej kanapie samochodu.

A co w przypadku, gdy na tylnych siedzeniach ma podróżować trójka dzieci poniżej 150 cm wzrostu? Nie w każdym samochodzie istnieje możliwość montażu trzeciego fotelika. W takiej sytuacji przepisy dopuszczają przewóz jednego z dzieci na tylnym siedzeniu tylko w pasach bezpieczeństwa pod warunkiem, że ukończyło ono trzeci rok życia. Pasy bezpieczeństwa muszą być jednak dostosowane do wzrostu malucha.

Każde dziecko do 3 lat bezwzględnie musi podróżować w foteliku. Przepisy wskazują także, kiedy maluch może jeździć bez fotelika. Z tego obowiązku zwolnione są dzieci przewożone taksówką, radiowozem lub karetką pogotowia. Wielu rodziców zastanawia się, czy można przewozić dziecko w samochodzie z przodu? Przepisy dopuszczają montaż fotelika na z przodu pod warunkiem, że przednia poduszka powietrzna w tym miejscu będzie wyłączona.

Co w sytuacji, gdy rodzic czy opiekun nie zamontuje fotelika lub zamontuje go w sposób nieprawidłowy, przewożąc dziecko w samochodzie? Przepisy traktują to jako wykroczenie, za które grozi mandat w wysokości 150 złotych. Niedopuszczalne jest również przewożenie dziecka na kolanach w samochodzie.

Właściciele klasyków z lat 70. powinni pamiętać, że w myśl aktualnie obowiązujących przepisów nie można przewozić dziecka poniżej 3 lat samochodem, który nie jest wyposażony w pasy bezpieczeństwa. Wcześniejsze przepisy dopuszczały taką możliwość w sytuacji, gdy pojazd nie miał fabrycznie zamontowanych pasów bezpieczeństwa.

Dziecko w aucie – rodzaje fotelików samochodowych

Producenci oferują kilka kategorii fotelików samochodowych dla dzieci. Podstawowym kryterium ich wyboru jest waga dziecka. Podczas zakupu warto również wziąć pod uwagę wzrost malucha. Może się bowiem zdarzyć, że dziecko wagowo mieści się w danym przedziale, ale jest na tyle duże, że będzie mu w danym foteliku niewygodnie.

Foteliki samochodowe różnią się między sobą sposobem mocowania do siedzenia. Rozróżniamy dwa typy:

• mocowanie za pomocą pasów bezpieczeństwa,
• wpinanie w specjalne punkty ISOFIX.

To drugie rozwiązanie jest dużo bezpieczniejsze, ponieważ fotelik jest przytwierdzony do ramy samochodu, co zapobiega jego przesunięciu w momencie kolizji. Zapięcie ISOFIX dodatkowo stabilizuje siedzisko fotelika.

Bezpieczny przewóz dziecka w samochodzie zależy przede wszystkim od wyboru odpowiedniego fotelika. Możemy podzielić je na cztery kategorie.

Nosidełko, czyli fotelik dla dziecka o wadze do 13 kg

Foteliki tego typu są przeznaczone dla noworodków oraz niemowlaków do ok. 1 roku życia. Mają one także funkcję nosidełka, które można w zasadzie jednym ruchem wyjąć z samochodu i przenosić lub zamocować do ramy wózka. Nosidełka są montowane wyłącznie tyłem do kierunku jazdy. Dzięki wyjmowanym elementom podtrzymującym główkę i boczki tego typu foteliki rosną wraz z dzieckiem.

Fotelik dla dziecka wadze do 18 kg

Foteliki zaliczane do tej kategorii charakteryzują się mniej leżącą pozycją. Dlatego są przeznaczone dla dzieci od 6. miesiąca życia. Jednocześnie ich budowa sprawia, że mogą spełniać swoją funkcję dłużej od modeli dostępnych w poprzedniej kategorii. Zdarza się, że korzystają z nich nawet dzieci do 4. roku życia. Foteliki do 18 kg są montowane tyłem do kierunku jazdy.

Fotelik dla dziecka o wadze 9-25 kg

To tzw. drugi fotelik, który służy do przewożenia nieco starszych, kilkuletnich dzieci. Ten typ jest montowany przodem do kierunku jazdy. Dziecko podczas jazdy przyjmuje wyprostowaną pozycję. Foteliki zaliczane do tej kategorii mają specjalne boczne osłony chroniące głowę oraz 5-punktowe, wewnętrzne pasy dodatkowe.

Fotelik dla dziecka o wadze 15-36 kg

Foteliki z tej kategorii są dedykowane dla starszych dzieci i mogą służyć nawet do 12. roku życia. Ten typ nie jest już wyposażony w pasy wewnętrzne. Fotelik przypina się za pomocą pasów samochodowych. Cechą charakterystyczną tego typu jest regulowana wysokość zagłówka, która pozwala dopasować fotelik do zmieniającego się wzrostu dziecka.

W Polsce obowiązuje jeszcze jeden podział fotelików samochodowych. Obok przedstawionych wyżej 4 kategorii wyróżnia się także 5 grup wagowych:

• Grupa 0 – dla dzieci od momentu urodzenia do osiągnięcia wagi 10 kg. Najczęściej służą one do wieku ok. 9 miesięcy.
• Grupa 0+ – dla dzieci od momentu urodzenia do osiągnięcia wagi 13 kg, czyli do ok. 18 miesięcy.

Foteliki należące do grupy 0 i 0+ są określane także jako nosidełko lub łupina noworodkowa. Można je ustawiać wyłącznie tyłem do kierunku jazdy. Nosidełka są bardzo funkcjonalne, ponieważ można je także montować na stelażu wózka. Są wyposażone w specjalną wkładkę redukcyjną, która pozwala spłycić powierzchnię fotelika, aby lepiej dopasować ją do ciała niemowlaka, zapewnić optymalną pozycję oraz maksymalny poziom bezpieczeństwa.

• Grupa I – dla dzieci o wadze od 9 do 18 kg, czyli w wieku między 9 miesięcy a 4 lata.

Zazwyczaj dziecko zaczyna korzystać z tego fotelika po ukończeniu 1 roku życia. Modele należące do tej grupy można montować zarówno przodem, jak i tyłem do kierunku jazdy. Specjaliści rekomendują przewożenie dziecka tyłem do kierunku jazdy nawet do 4. roku życia. Taka pozycja jest bezpieczniejsza dla malucha. Foteliki z grupy pierwszej mają osłony chroniące głowę oraz regulację zagłówka, oparcia i wysokości pasów.

• Grupa II – dla dzieci o wadze od 15 do 25 kg, czyli w wieku 4-6 lat.

Foteliki z tej grupy są najczęściej montowane przodem do kierunku jazdy. Wynika to z faktu, że starsze dziecko nie zmieści nóg pomiędzy oparciem kanapy a fotelikiem. Ponadto maluch po ukończeniu 4. roku życia ma stabilniejszą budowę ciała, mocniejszy kręgosłup i szyję.

• Grupa III – dla dzieci o wadze od 22 do 36 kg, czyli w wieku 6-11 lat.

Foteliki z tej grupy służą dzieciom aż do osiągnięcia wzrostu 150 cm. Większość modeli jest wyposażona w podłokietniki, które zapewniają większy komfort w czasie podróży. Foteliki mają oparcie dostosowane do sylwetki oraz posiadają regulację kąta pochylenia.

Foteliki sprzedawane w Polsce muszą posiadać homologację zgodną z europejskim certyfikatem bezpieczeństwa ECE R44-03 lub ECE R44-04.

Dziecko w aucie – o czym pamiętać przy zakupie i montażu fotelika?

Dziecko w samochodzie musi być przede wszystkim bezpieczne. Dlatego podczas wyboru i mocowania fotelika należy przestrzegać kilku zasad:

• Fotelik samochodowy musi być dopasowany do profilu siedziska. Dlatego po zamocowaniu należy sprawdzić, czy jest stabilny oraz nie przesuwa się lub kołysze.
• Efektywniejszym sposobem montażu jest mocowanie za pomocą systemu ISOFIX.
• Fotelik dla dziecka powinien być wyposażony w 5-punktowe pasy bezpieczeństwa, które są uważane za bezpieczniejsze.
• Pasy bezpieczeństwa muszą być wytrzymałe, a jednocześnie miękkie, aby zapewnić dziecku komfort w czasie podróży. Bardzo ważna jest prawidłowa regulacja ich długości i wysokości.
• W przypadku fotelików dla noworodków i niemowlaków cała podstawka musi dotykać siedziska kanapy, a kąt nachylenia pomiędzy pionem a linią pleców dziecka powinien wynosić 30-45 stopni.

Niewłaściwe ustawienie może spowodować, że fotelik samochody nie będzie spełniał swojej funkcji. W efekcie podczas nagłego hamowania na ciało dziecka będą oddziaływać zbyt duże siły, stwarzając zagrożenie dla jego zdrowia i życia.

Bardzo ważne jest także miejsce zamontowania fotelika w samochodzie. Eksperci za najbezpieczniejszą pozycję uważają środkowe siedzisko tylnej kanapy. Środek pojazdu to miejsce, w którym mechaniczne uszkodzenia zdarzają się najrzadziej. Jest on także najlepiej chroniony przed uderzeniami bocznymi. Fotelik umieszczony na środkowym siedzeniu zachowuje odpowiedni dystans od maski, bagażnika oraz boków auta. Drugą najlepszą lokalizacją jest miejsce za fotelem pasażera siedzącego z przodu. Ta strona pojazdu jest statystycznie mniej narażona na kolizje boczne.

Przodem czy tyłem do kierunku jazdy – jak przewozić dziecko w samochodzie?

Wielu rodziców zastanawia się jak przewozić dziecko w samochodzie w nosidełku lub foteliku samochodowym. Eksperci zalecają, aby jak najdłużej montować fotelik tyłem do kierunku jazdy. Najlepiej aż do 4 roku życia lub do momentu, gdy dziecko przekroczy limit wagi i wzrostu dla danego fotelika. W przypadku nosidełek możliwy jest wyłącznie montaż tyłem do kierunku jazdy.

Przepisy prawa obowiązujące w Polsce nie regulują tej kwestii, ale w tym przypadku warto wziąć pod uwagę wyniki testów, jakim poddawane są foteliki samochodowe. Badania (crash testy) z udziałem fantomów przypominających ciało dziecka, przeprowadzają niezależne organizacje jak ADAC, AA TRUST czy EAMTC. Jednoznacznie wskazują one, że dziecko w samochodzie powinno siedzieć w foteliku ustawionym tyłem do kierunku jazdy. Siedząc przodem, maluch jest bardziej narażony na urazy szyi i kręgosłupa.

Dziecko w samochodzie bez fotelika – kiedy można zamienić fotelik na podstawkę?

Dla wielu rodziców przewożenie kilkunastoletniego dziecka w foteliku nie ma sensu. Z tego powodu wybierają podstawkę, która według nich stanowi lepsze rozwiązanie dla starszych dzieci. Niepodważalną zaletą podstawki jest cena niższa niż w przypadku fotelika samochodowego. Dużym atutem jest również łatwość montażu w samochodzie.

Niestety to koniec zalet, jakimi wyróżniają się podstawki. Eksperci zgodnie twierdzą, że to rozwiązanie nie zapewnia optymalnego poziomu bezpieczeństwa. Głównym zadaniem podstawki jest dodanie dziecku kilku centymetrów, dzięki czemu pas bezpieczeństwa układa się w odpowiedni sposób. Z drugiej strony jej konstrukcja posiada wiele rozwiązań, które nie są korzystne pod względem bezpieczeństwa. Przede wszystkim nie jest wyposażona w boczne zabezpieczenia oraz zagłówek, które w momencie uderzenia chronią głowę dziecka. Ponadto nie posiada pasów przystosowanych do budowy ciała dziecka. To sprawia, że mogą się one wbijać w szyjny odcinek kręgosłupa, a u starszych dzieci zsuwać się z ramion. Podczas przewożenia na podstawce pasy mogą w nieprawidłowy sposób przylegać do brzucha, co powoduje nacisk na narządy wewnętrzne. Dlatego eksperci zalecają korzystanie z fotelików samochodowych, które zapewniają wyższy poziom ochrony.

Bezpieczeństwo dziecka w aucie zależy w dużej mierze od właściwego wyboru fotelika oraz jego prawidłowego montażu. Warto przy tym pamiętać o obowiązujących przepisach. Dopiero po zapewnieniu bezpiecznej pozycji w czasie jazdy rodzice mogą zająć się obmyślaniem planu, czym zająć dziecko w samochodzie w trakcie podróży.